(صفحه 138)
مى نشيند، مأموم مى تواند برخيزد و نمازش را به تنهايى ادامه
دهد و مى تواند بطور نيم خيز بنشيند تا تشهد و سلام امام جماعت تمام شود و سپس برخيزد.
2 ـ در ركوع: ركوع و سجده ها را با امام بجا مى آورد، (در حالى كه ركعت چهارم امام و ركعت اوّل مأموم است) و بقيه نماز را همانگونه كه گذشت، انجام مى دهد.
احكام نماز جماعت
مسأله : اگر امام جماعت يكى از نمازهاى يوميّه را مى خواند، هر كدام از نمازهاى يوميّه را مى توان به او اقتدا كرد. بنابراين اگر امام نماز عصر را مى خواند، مأموم مى تواند، نماز ظهر را به او اقتدا كند. و اگر مأموم پس از آنكه نماز ظهر را خواند، جماعت برپا شود، مى تواند نماز عصر را به ظهرِ امام جماعت اقتدا كند.
مسأله : مأموم مى تواند نماز قضاى خود را به نماز اداى امام اقتدا كند، هر چند قضاى نمازهاى ديگر يوميّه باشد; مثلاً امام جماعت نماز ظهر را مى خواند و او قضاى نماز صبح را.
مسأله : نماز جماعت حدّاقل با دو نفر برپا مى شود; يعنى يك نفر امام و يك نفر هم مأموم، مگر در نماز جمعه و عيد فطر و عيد قربان.
مسأله : نمازهاى مستحبى را نمى توان به جماعت خواند، مگر نماز طلب باران.
- 1 . به اين نماز «استسقاء» گفته مى شود.
مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد، بلكه تا تكبير امام تمام نشده، نبايد تكبير بگويد.
مسأله : مأموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند، ولى اگر ركعت اوّل يا دوّم او ركعت سوّم يا چهارم امام باشد، بايد حمد و سوره را نيز بخواند.
نماز جمعه
يكى از اجتماعات هفتگى مسلمانان «نماز جمعه» است، نمازگزاران در روز جمعه مى توانند به جاى نماز ظهر، نماز جمعه بخوانند كه برتر از نماز ظهر است.
در فضيلت اين نماز، همين بس كه سوره اى در قرآن به اين نام آمده و در آنجا صريحاً مؤمنان را به حضور در نماز جمعه دعوت فرموده است.
چگونگى نماز جمعه
مسأله : نماز جمعه دو ركعت است، مانند نماز صبح، ولى دو خطبه دارد كه توسط امام جمعه قبل از نمازايراد مى شود.
مسأله : مستحب است امام جمعه حمد و سوره را بلند بخواند.
مسأله : در نماز جمعه مستحب است در ركعت اول پس از سوره حمد سوره «جمعه» و در ركعت دوم پس از حمد سوره «منافقون» خوانده شود.
(صفحه 140)
مسأله : در نماز جمعه دو قنوت مستحب است، يكى در ركعت اول پيش ازركوع وديگرى در ركعت دوم، پس از ركوع.
شرايط نماز جمعه
مسأله : در نماز جمعه شرايط زير بايد مراعات شود:
* تمام شرايطى كه در نماز جماعت بايد رعايت شود، در نماز جمعه هم معتبر است.
* بايد به جماعت برگزار شود و فُرادا صحيح نيست.
* حداقل تعداد افراد براى برپايى نماز جمعه پنج نفر مى باشد; يعنى يك نفر امام و چهار نفر مأموم.
* بين دو نماز جمعه، حداقل بايد يك فرسخ فاصله باشد.
وظيفه نمازگزاران جمعه
مسأله : احتياط واجب است كه مأمومين به خطبه ها گوش دهند.
مسأله : احتياط مستحب است كه مأمومين هنگام خطبه ها ساكت باشند و از سخن گفتن بپرهيزند.
مسأله : احتياط مستحب است كه شنوندگان هنگام ايراد خطبه ها رو به امام جمعه بنشينند و به اين طرف و آن طرف نگاه نكنند.
مسأله : اگر انسان به ركعت اوّل نماز جمعه نرسد، در صورتى كه خود را به ركعت دوّم، هرچند در ركوع برساند، صحيح است و ركعت دوّم را خودش مى خواند. (به شرط آنكه
(صفحه 141)
بداند وقت به اندازهاى هست كه ركعت دوّم او هم در وقت
واقع مىشود).
نماز آيات
مسأله : يكى از نمازهاى واجب «نماز آيات» است كه
به سبب پيش آمدن اين حوادث واجب مىشود: زلزله، خسوف (ماهگرفتگى)، كسوف (خورشيد گرفتگى)، و نيز
رعد و برق و وزيدن بادهاى زرد و سرخ در صورتى كه بيشتر
مردم بترسند.
چگونگى نماز آيات
مسأله : نماز آيات دو ركعت است و هر ركعت آن
پنج ركوع دارد. قبل از هر ركوع، سوره حمد و سوره ديگرى از قرآن خوانده
مىشود; يعنى در دو ركعت، ده حمد و ده سوره خوانده مىشود، ولى
مىتوان يك سوره را پنج قسمت كرده و قبل از هر ركوع يك قسمت از آن را خواند،
كه در اين صورت در دو ركعت دو حمد و دو سوره خوانده مىشود.
در اينجا با تقسيم سوره «اخلاص» چگونگى نماز آيات را بيان
مىكنيم:
* ركعت اوّل
پس از تكبيرة
الاحرام، سوره حمد را بخواند و
«بسم الله الرحمن الرحيم» بگويد و به ركوع رود.
(صفحه 142)
سپس بايستد و بگويد:
«قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ» و به ركوع رود.
بار ديگر بايستد و بگويد:
«اللهُ الصَّمَدُ» و به ركوع رود.
باز از ركوع سر بردارد و بگويد:
«لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» و به ركوع
رود.
و باز از ركوع سربردارد و بگويد:
«وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً أَحَدٌ» و به ركوع رود.
و بعد از سربرداشتن از
ركوع به سجده رود و پس از انجام دو سجده براى ركعت دوّم برخيزد.
* ركعت دوّم
ركعت دوّم را نيز مانند ركعت اوّل بجا مىآورد و سپس
با تشهد و سلام، نماز را به پايان مىبرد.
احكام نماز آيات
مسأله :
اگر يكى از سببهاى نماز آيات در شهرى اتفاق بيفتد، فقط مردم همان شهر بايد
نماز آيات بخوانند و بر مردم جاهاى ديگر واجب نيست.
مسأله :
اگر دريك ركعت از نماز آيات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت ديگر يك حمد
بخواند و سوره را تقسيم كند، صحيح است.
مسأله : مستحب است پيش از ركوع دوّم،
چهارم، ششم، هشتم و دهم قنوت بخواند و اگر تنها يك قنوت پيش از ركوع دهم بخواند،
كافى است.
مسأله : هر يك از ركوعهاى نماز آيات ركن
است،
فقه
