(صفحه 59)
عمره تمتع قبل از نهم ذى الحجه و رسيدن به عرفات در روز نهم) مى باشد.
مسأله 128 ـ اگر هنگامى ساير شرايط استطاعت براى او حاصل شود كه نتواند در زمان مناسب به مكه برسد. حج بر او واجب نشده و مى تواند پولى را كه دارد صرف امور ديگر كند.
مسأله 129 ـ اگر ساير شرايط استطاعت در اوّل سال، مثلا در ماه محرم حاصل شد كه مدت زيادى (حدود ده ماه) تا ايّام حج باقى مانده حج بر او واجب شده و نمى تواند قبل از رسيدن ايام حج خود را از استطاعت خارج كند.
رجوع به كفايت
مسأله 130 ـ يكى از شرايط وجوب حج رجوع به كفايت است، يعنى از ناحيه حج، سرمايه، ملك، محل كسب يا شغلى كه با آن زندگى او تأمين مى شود از بين نرود. و پس از بازگشت بتواند زندگى خود و عائله خود را تأمين كند.

(صفحه 60)
مسأله 131 ـ همان طور كه گذشت در حج بذلى رجوع به كفايت شرط نيست.
مسأله 132 ـ اگر فردى از حقوق باز نشستگى يا وجوهات شرعيه يا اجاره ساختمان مخارج زندگى خود را تأمين كند شرط پنجم استطاعت را دارا است، و چنانچه ساير شرايط مذكور را داشته باشد حج بر او واجب مى باشد.

(صفحه 61)

خمس و احكام آن در حج

حج يكى از عبادات است و براى قبولى اين عبادت بايد از مال حلال در اين سفر استفاده شود. و الاّ علاوه بر اينكه حج مورد قبول خداى سبحان واقع نمى شود. در بعضى از موارد موجب بطلان حج نيز مى شود. يكى از اين موارد نپرداختن خمس و زكات است كه احكام آن به تفصيل در توضيح المسائل آمده است و در اينجا به مناسبت اشاره اى به احكام آن در رابطه با حج مى شود.
مسأله 133 ـ با مال حرام يا مالى كه متعلق خمس يا زكات است و خمس يا زكات آن پرداخت نشده. جايز نيست به حج برود.
مسأله 134 ـ كسى كه خمس يا زكات بر ذمه او مى باشد، چنانچه علاوه بر آن مخارج حج را داشته باشد مستطيع است.

(صفحه 62)
مسأله 135 ـ مخارج حج يا زيارت ائمه جزء مخارج سال محسوب مى شود. بنابراين اگر از درآمد همان سال صرف حج يا زيارت شود لازم نيست خمس مبلغى كه صرف حج يا زيارت شده پرداخت شود. بلى اگر بخواهد از درآمد سالهاى سابق صرف كند. حتماً بايد قبل از مصرف خمس آن را بدهد.
مسأله 136 ـ كسى كه از درآمد سال خود براى حج يا عمره ثبت نام كند و در همان سال مشرف نشود، چنانچه قبلا حج بر او مستقر نبوده بايد خمس آن را بپردازد. و همين طور است اگر با پولى كه خمس به آن تعلق گرفته و خمس آن پرداخت نشده ثبت نام كند. در اين دو فرض اگر بخواهد خمس آن را از درآمد همان سال يا سال بعد بپردازد بايد به مقدار 41 آن را بپردازد.
مسأله 137 ـ پولى كه براى ثبت نام سفر حج پرداخت شده و سال خمسى بر آن گذشته و هنوز قرعه به نام او اصابت نكرده، چنانچه قبلا حـج بر او مستقر نبوده، لازم است خمس آن را بپردازد.
مسأله 138 ـ اگر با پول غصبى يا پولى كه خمس و
(صفحه 63)
زكات آن پرداخت نشده بليط هواپيما يا وسيله مسافرتى ديگر را براى حج تهيه كند. هر چند كار حرامى انجام داده و ضامن است. ولى موجب بطلان حج او نمى شود.
مسأله 139 ـ اگر با پول غصبى يا پولى كه خمس و زكات آن پرداخت نشده لباس احرام و لباسى كه در آن طواف واجب انجام مى دهد يا نماز طواف مى خواند تهيه كند. طواف او اشكال دارد و موجب بطلان عمره يا حج مى شود.
مسأله 140 ـ قربانى اگر با عين پول غصبى يا پول متعلق خمس و زكات خريده شود كفايت از قربانى در حج نمى كند. و كسى كه اين چنين قربانى كند مثل فردى است كه عمداً قربانى را ترك كرده است.
مسأله 141 ـ كسى كه تاكنون خمس مال خود را نداده است. اگر از حقوق همان سال و قبل از گذشت سال، لباس احرام و قربانى و مصارف حج را تأمين كند مانعى ندارد، ولى اگر از درآمد سالهاى قبل تهيه كند حكم غصب را دارد. و اگر شك دارد كه به اصل پول خمس